۱۷-۰۴-۱۳۹۱, ۱۱:۲۳ ق.ظ
در نظام آموزش پودماني، نگرش سيستمي، كاربرد قابل ملاحظه اي دارد. براساس اين نگرش، قبل از هر چيز براي آموزش مهارت ها، نيازهاي آموزشي تعيين شده مورد تجزيه و تحليل قرار مي گيرند؛ سپس مطابق نتايج تجزيه و تحليل، هدف ها، محتواها، روش ها، منابع آموزشي، طرح درس و شيوه هاي ارزشيابي معين و يا تدوين مي‌شوند.
اين مقاله شيوه هاي برنامه ريزي پودمان هاي آموزشي و دوره هاي پودماني در دانشگاه جامع را مورد بحث قرار داده و در پايان ضمن بيان معايب و مزاياي روش كنوني به تبيين راهكارهاي مناسب در اين زمينه مي‌پردازد.
نظام پودماني از جمله رويكردهاي پيشنهادي جهت بهبود برنامه هاي علمي – كاربردي مي باشد. اين مقاله درصدد توصيف رويكرد پودماني و تعيين آن در آموزش هاي علمي – كاربردي است.
در حال حاضر در ايران تنها يك راه براي تربيت تكنسين و كارشناسان ماهر وجود دارد و آن گذراندن برنامه آموزشي تمام وقت است و هيچ برنامه شناخته شده آموزشي جهت ارزش قائل شدن براي مهارت هاي حرفه اي وجود ندارد.
مديران و صاحبان صنعت همواره در جستجوي روش هايي جهت تسريع در آماده سازي نيروي انساني مورد نياز خود و سرعت بخشيدن به توليد محصولات مي باشند. از آنجايي كه داشتن شرايط ويژه براي انتخاب ورودي ها در شيوه پودماني الزامي نمي باشد و ورودي هاي با سطوح سواد متفاوت و سنين مختلف پس از گذراندن يك دوره نسبتاً كوتاه مدت در يك يا چند مهارت مورد نياز از توانمندي لازم برخوردار مي شوند لذا آماده سازي نيروي انساني از طريق شيوه پودماني براي صاحبان صنايع از محدوديت كمتري برخوردار بوده و به عنوان يك مزيت تلقي مي گردد.
در اين شيوه استقلال مطالب آموزشي، اين امكان را فراهم مي سازد كه براي يادگيري هر مهارت خاص، مسيري كوتاه و جدا از مسير مهارت هاي ديگر در اختيار فراگير قرار گيرد. لذا فرد مي تواند دقيقا به يادگيري آنچه براي او كاربرد مستقيم دارد بپردازد.
اين نظام، رهيافت آموزش معتبري را به دست مي دهد و فرصت هايي را براي بازآموزي و روز آمد كردن دانش و مهارت هاي فني فراهم مي كند. اين ويژگي نظام آموزش هاي علمي – كاربردي را قادر مي سازد تا به سرعت و به خوبي، نيازهاي صنعتي و تجاري را رفع نمايد.
آموزش پودماني چيست؟
واژه پودمان يا "مدول"، معناي مختلفي دارد. در علوم تربيتي واژه پودمان تحت عنوان پيمانه كردن، بخش كردن، واحد كردن يا آموزش گام به گام معني مي شود. گاهي "مدول" به واحد و يا استاندارد اندازه گيري اطلاق مي گردد.
اما مرز مشترك همه تعاريف در آن است كه مدول، واحدي مستقل و مجزا است عملكرد اين واحد در چارچوب خود، كامل و داراي شخصيت است و نيازمند عوامل و عناصر بيرون از خود نيست.
نظام يا سيستم مدولار متشكل از واحدها و يا ابعاد استاندارد است كه قابليت انعطاف و سازگاري دارد. اين تعاريف كم و بيش با آنچه كه در فعاليتهاي صنعتي و مشاغل فني و حرفه اي با عنوان روش مدولار مطرح شده است نزديكند.
در اينجا مفهوم سيستم مدولار به مجموعه امكانات و تداركاتي كه در كنار هم و باهم براي اجراي يك وظيفه و يا كار معين وجود دارند به كار مي رود و چنانچه براي يك آموزش معين به كار رود، آموزش مدولار گفته مي شود. ولي در آموزش هاي فني و حرفه اي، مدول عبارت است از مجموعه اي از معلومات و مهارت‌هايي كه به مدد آنها اجراي يك مرحله مفيد از كاري به طور مستقل ممكن مي گردد. بدين ترتيب هر پودمان آموزشي را مي توان به معني درسي مستقل دانست كه يادگيري محتواي آن، فارغ از هر درس ديگري امكان‌پذير است.مهم‌ترين اصول حاكم بر رويكرد آموزش پودماني عبارت است از:
-اصل استقلال
-اصل ارتباط تنگاتنگ با نيازهاي مهارتي شغل
-اصل توجه به يادگيري در حد تسلط
-اصل خود آموز بودن آموزش ها
-اصل توجه به تفاوت هاي فردي
ويژگي هاي اساسي آموزش پودماني:
از زياد آموزي و كم آموزي اجتناب مي گردد و نيازهاي واقعي مد نظر قرار مي‌گيرند.
با كم كردن زمان آموزش، هزينه هاي ضروري آموزش را كاهش مي‌دهد.
امكان برنامه ريزي آموزشي براي مشاغل را با توجه به امكانات و شرايط بومي فراهم مي سازد.
بستر ارتقاء هر فراگير را بدون توجه به جمع فراگيران مهيا مي‌سازد.
امكان اشتغال فراگير را در شغل مورد نظر، پس از طي پودمان هاي آموزشي مربوطه فراهم مي سازد.
فراگيران در اين رويكرد بسيار فعالند و آزادي انتخاب براي آنان به مراتب بيشتر از ساير رويكردها است.
انتقال دانش به محيط كار را سرعت مي‌بخشد.
به تفاوت‌هاي فردي توجه عميقي دارد.
به واسطه خرد شدن آموزش‌ها در دوره‌هاي مستقل، ساده شدن محتواي آن مد نظر قرار مي‌گيرد.
موفقيت و تسلط فراگيران در كسب مهارت ها، بر اساس استانداردها ارزشيابي مي‌شود.
طراحي و تدوين پودمان هاي آموزشي
آن چه كه در رويكرد پودماني اهميت فراوان دارد طرز تهيه و تدوين پودمان‌ها است. به گونه اي كه اثربخشي آموزش‌ها در اين رويكرد تا حد زيادي به نحو تعريف و طراحي و تدوين پودمان‌ها بر مي‌گردد.
در برنامه ريزي آموزشي به شيوه پودماني، ابتدا استاندارد يك حرفه مشخص مورد بررسي دقيق و كارشناسانه واقع مي‌گردد و مشاغل با هويت آن حرفه، با توجه به فرهنگ مشاغل همان جغرافيا به دقت مشخص مي‌شود.
اين جغرافيا ممكن است محدود به يك كارخانه، يك شهر، يك منطقه يا كشور گردد. چنانچه تهيه مدول به منظور آموزش حرفه اي خاص در سطح كشور انجام شود ملاك بررسي استاندارد بخش و براي يك كارخانه، ملاك بررسي استاندارد همان واحد بخصوص قرار مي‌گيرد.
تجزيه و تحليل حرفه به مشاغل همگن با توجه به سطح تكنولوژي، نيازها و امكانات آموزشي صورت مي پذيرد. در اين تجزيه و تحليل، يك حرفه يا شغل به تعدادي وظيفه و هر وظيفه به تعدادي پاره كار و هر پاره كار به تعدادي مهارت تقسيم مي شود. تهيه متون آموزشي براي نيل به هر يك از مهارت ها را عنصر آموزشي مي‌گويند.
از تركيب چند عنصر آموزشي كه امكان اجراي يك پاره كار را به طور كامل و مستقل و خودكفا ممكن مي سازد يك مدول آموزشي ايجاد مي شود و از تعدادي مدول آموزشي كه به اجراي يك شغل منتهي مي شود يك مدول قابل اشتغال حاصل مي شود. در يك برنامه ريزي آموزشي مدولار از اصطلاحات قرار دادي ديگري نيز استفاده مي شود كه عبارتند از مدول پيشتاز، مدول مهارتي پايه و مدول اختصاصي.
شيوه طراحي و تدوين پودمان آموزشي
تعيين طراحي و تدوين پودمان هاي آموزشي شامل دو بخش اساسي است كه هر يك از اين بخش ها در بر گيرنده مراحل عملياتي مرتبط با هم مي باشد. بخش نخست به عنوان پيش نياز جهت طراحي و تدوين پودمان هاي آموزشي تحت عنوان تجزيه و تحليل نيازهاي آموزشي مشتمل بر مراحل زير است:
-شناسايي شغل
-شناسايي وظايف اصلي شغل
-شناسايي وظايف فرعي شغل
-شناسايي توانايي هاي مورد نياز شغل،
اين بخش، اطلاعات مربوط به نيازهاي مشاغل را فراهم مي‌كند. به عبارت ديگر، پس از طي اين چهار گام مولفه هاي شغل، وظايف اصلي، وظايف فرعي و مهارت هاي مورد نياز شغل شناسايي مي گردند.
بخش دوم طراحي و تدوين پودمان هاي آموزشي، تهيه برنامه درسي پودمان هاي آموزشي است كه نيازهاي آموزشي شناسايي شده در بخش نخست را به برنامه هاي درسي قابل آموزش تبديل مي نمايد. اين بخش نيز مراحل زير را در بر مي گيرد:
-تدوين هدف هاي رفتاري
-تدوين محتواي آموزشي
-طراحي فن آوري آموزشي
-طراحي پودمان آموزشي
منبع: سایت تبیان
اين مقاله شيوه هاي برنامه ريزي پودمان هاي آموزشي و دوره هاي پودماني در دانشگاه جامع را مورد بحث قرار داده و در پايان ضمن بيان معايب و مزاياي روش كنوني به تبيين راهكارهاي مناسب در اين زمينه مي‌پردازد.
نظام پودماني از جمله رويكردهاي پيشنهادي جهت بهبود برنامه هاي علمي – كاربردي مي باشد. اين مقاله درصدد توصيف رويكرد پودماني و تعيين آن در آموزش هاي علمي – كاربردي است.
در حال حاضر در ايران تنها يك راه براي تربيت تكنسين و كارشناسان ماهر وجود دارد و آن گذراندن برنامه آموزشي تمام وقت است و هيچ برنامه شناخته شده آموزشي جهت ارزش قائل شدن براي مهارت هاي حرفه اي وجود ندارد.
مديران و صاحبان صنعت همواره در جستجوي روش هايي جهت تسريع در آماده سازي نيروي انساني مورد نياز خود و سرعت بخشيدن به توليد محصولات مي باشند. از آنجايي كه داشتن شرايط ويژه براي انتخاب ورودي ها در شيوه پودماني الزامي نمي باشد و ورودي هاي با سطوح سواد متفاوت و سنين مختلف پس از گذراندن يك دوره نسبتاً كوتاه مدت در يك يا چند مهارت مورد نياز از توانمندي لازم برخوردار مي شوند لذا آماده سازي نيروي انساني از طريق شيوه پودماني براي صاحبان صنايع از محدوديت كمتري برخوردار بوده و به عنوان يك مزيت تلقي مي گردد.
در اين شيوه استقلال مطالب آموزشي، اين امكان را فراهم مي سازد كه براي يادگيري هر مهارت خاص، مسيري كوتاه و جدا از مسير مهارت هاي ديگر در اختيار فراگير قرار گيرد. لذا فرد مي تواند دقيقا به يادگيري آنچه براي او كاربرد مستقيم دارد بپردازد.
اين نظام، رهيافت آموزش معتبري را به دست مي دهد و فرصت هايي را براي بازآموزي و روز آمد كردن دانش و مهارت هاي فني فراهم مي كند. اين ويژگي نظام آموزش هاي علمي – كاربردي را قادر مي سازد تا به سرعت و به خوبي، نيازهاي صنعتي و تجاري را رفع نمايد.
آموزش پودماني چيست؟
واژه پودمان يا "مدول"، معناي مختلفي دارد. در علوم تربيتي واژه پودمان تحت عنوان پيمانه كردن، بخش كردن، واحد كردن يا آموزش گام به گام معني مي شود. گاهي "مدول" به واحد و يا استاندارد اندازه گيري اطلاق مي گردد.
اما مرز مشترك همه تعاريف در آن است كه مدول، واحدي مستقل و مجزا است عملكرد اين واحد در چارچوب خود، كامل و داراي شخصيت است و نيازمند عوامل و عناصر بيرون از خود نيست.
نظام يا سيستم مدولار متشكل از واحدها و يا ابعاد استاندارد است كه قابليت انعطاف و سازگاري دارد. اين تعاريف كم و بيش با آنچه كه در فعاليتهاي صنعتي و مشاغل فني و حرفه اي با عنوان روش مدولار مطرح شده است نزديكند.
در اينجا مفهوم سيستم مدولار به مجموعه امكانات و تداركاتي كه در كنار هم و باهم براي اجراي يك وظيفه و يا كار معين وجود دارند به كار مي رود و چنانچه براي يك آموزش معين به كار رود، آموزش مدولار گفته مي شود. ولي در آموزش هاي فني و حرفه اي، مدول عبارت است از مجموعه اي از معلومات و مهارت‌هايي كه به مدد آنها اجراي يك مرحله مفيد از كاري به طور مستقل ممكن مي گردد. بدين ترتيب هر پودمان آموزشي را مي توان به معني درسي مستقل دانست كه يادگيري محتواي آن، فارغ از هر درس ديگري امكان‌پذير است.مهم‌ترين اصول حاكم بر رويكرد آموزش پودماني عبارت است از:
-اصل استقلال
-اصل ارتباط تنگاتنگ با نيازهاي مهارتي شغل
-اصل توجه به يادگيري در حد تسلط
-اصل خود آموز بودن آموزش ها
-اصل توجه به تفاوت هاي فردي
ويژگي هاي اساسي آموزش پودماني:
از زياد آموزي و كم آموزي اجتناب مي گردد و نيازهاي واقعي مد نظر قرار مي‌گيرند.
با كم كردن زمان آموزش، هزينه هاي ضروري آموزش را كاهش مي‌دهد.
امكان برنامه ريزي آموزشي براي مشاغل را با توجه به امكانات و شرايط بومي فراهم مي سازد.
بستر ارتقاء هر فراگير را بدون توجه به جمع فراگيران مهيا مي‌سازد.
امكان اشتغال فراگير را در شغل مورد نظر، پس از طي پودمان هاي آموزشي مربوطه فراهم مي سازد.
فراگيران در اين رويكرد بسيار فعالند و آزادي انتخاب براي آنان به مراتب بيشتر از ساير رويكردها است.
انتقال دانش به محيط كار را سرعت مي‌بخشد.
به تفاوت‌هاي فردي توجه عميقي دارد.
به واسطه خرد شدن آموزش‌ها در دوره‌هاي مستقل، ساده شدن محتواي آن مد نظر قرار مي‌گيرد.
موفقيت و تسلط فراگيران در كسب مهارت ها، بر اساس استانداردها ارزشيابي مي‌شود.
طراحي و تدوين پودمان هاي آموزشي
آن چه كه در رويكرد پودماني اهميت فراوان دارد طرز تهيه و تدوين پودمان‌ها است. به گونه اي كه اثربخشي آموزش‌ها در اين رويكرد تا حد زيادي به نحو تعريف و طراحي و تدوين پودمان‌ها بر مي‌گردد.
در برنامه ريزي آموزشي به شيوه پودماني، ابتدا استاندارد يك حرفه مشخص مورد بررسي دقيق و كارشناسانه واقع مي‌گردد و مشاغل با هويت آن حرفه، با توجه به فرهنگ مشاغل همان جغرافيا به دقت مشخص مي‌شود.
اين جغرافيا ممكن است محدود به يك كارخانه، يك شهر، يك منطقه يا كشور گردد. چنانچه تهيه مدول به منظور آموزش حرفه اي خاص در سطح كشور انجام شود ملاك بررسي استاندارد بخش و براي يك كارخانه، ملاك بررسي استاندارد همان واحد بخصوص قرار مي‌گيرد.
تجزيه و تحليل حرفه به مشاغل همگن با توجه به سطح تكنولوژي، نيازها و امكانات آموزشي صورت مي پذيرد. در اين تجزيه و تحليل، يك حرفه يا شغل به تعدادي وظيفه و هر وظيفه به تعدادي پاره كار و هر پاره كار به تعدادي مهارت تقسيم مي شود. تهيه متون آموزشي براي نيل به هر يك از مهارت ها را عنصر آموزشي مي‌گويند.
از تركيب چند عنصر آموزشي كه امكان اجراي يك پاره كار را به طور كامل و مستقل و خودكفا ممكن مي سازد يك مدول آموزشي ايجاد مي شود و از تعدادي مدول آموزشي كه به اجراي يك شغل منتهي مي شود يك مدول قابل اشتغال حاصل مي شود. در يك برنامه ريزي آموزشي مدولار از اصطلاحات قرار دادي ديگري نيز استفاده مي شود كه عبارتند از مدول پيشتاز، مدول مهارتي پايه و مدول اختصاصي.
شيوه طراحي و تدوين پودمان آموزشي
تعيين طراحي و تدوين پودمان هاي آموزشي شامل دو بخش اساسي است كه هر يك از اين بخش ها در بر گيرنده مراحل عملياتي مرتبط با هم مي باشد. بخش نخست به عنوان پيش نياز جهت طراحي و تدوين پودمان هاي آموزشي تحت عنوان تجزيه و تحليل نيازهاي آموزشي مشتمل بر مراحل زير است:
-شناسايي شغل
-شناسايي وظايف اصلي شغل
-شناسايي وظايف فرعي شغل
-شناسايي توانايي هاي مورد نياز شغل،
اين بخش، اطلاعات مربوط به نيازهاي مشاغل را فراهم مي‌كند. به عبارت ديگر، پس از طي اين چهار گام مولفه هاي شغل، وظايف اصلي، وظايف فرعي و مهارت هاي مورد نياز شغل شناسايي مي گردند.
بخش دوم طراحي و تدوين پودمان هاي آموزشي، تهيه برنامه درسي پودمان هاي آموزشي است كه نيازهاي آموزشي شناسايي شده در بخش نخست را به برنامه هاي درسي قابل آموزش تبديل مي نمايد. اين بخش نيز مراحل زير را در بر مي گيرد:
-تدوين هدف هاي رفتاري
-تدوين محتواي آموزشي
-طراحي فن آوري آموزشي
-طراحي پودمان آموزشي
منبع: سایت تبیان
دست من خالیست... اما دلم تا دلت بخواهد از تو پر است!!!!!!!
